Het belang van je ultradiaan ritme – en hoe je het kunt benutten om stress te verminderen.

Ontdek het belang van je ultradiaan ritme voor je welzijn en leer hoe je door regelmatige rustmomenten je energie kunt beheren. Lees tips om je natuurlijke ritme te volgen en stress te verminderen.

Je weet waarschijnlijk al dat rust belangrijk is voor je welzijn. Toch blijf je vaak doorgaan, zelfs als je voelt dat je uitgeput raakt. Het probleem is dat je niet bent gemaakt om constant ‘aan’ te staan. Je biologie heeft rust nodig voor een optimaal functioneren en je gezondheid.

Er zit een natuurlijk ritme in je biologie ingebakken dat aangeeft wanneer je rust nodig hebt. In onze maatschappij negeren we echter vaak onze natuurlijke ritmes. In deze blog neem ik je mee in de reden van rust, het herkennen van je ultradiaan ritme om zo je stress te verminderen en je energie beter te beheren. Want als je het begrijpt, kan je het herkennen en wordt het makkelijker om ernaar te handelen.

Wat is het ultradiaan ritme?

Ons menselijke geest en lichaam leven volgens ingebouwde ritmes. Naast de bekende slaap-waakcyclus (circadiaan ritme) heeft ons lichaam ook een ander natuurlijk ritme: het Basic Rest-acticity Cycle (BARC) of wel ook het ultradiaan ritme. Dit ritme, dat gemiddeld 90 minuten duurt, wisselt tussen periodes van activiteit en rust. Dit concept, afkomstig van slaaponderzoeker Nathaniel Kleitman, geldt niet alleen tijdens onze slaap, maar ook tijdens het waken.

De essentie is dat je heen en weer gaat tussen twee toestanden:

Activi-tijd = beweging naar buiten, alertheid, concentratie, productiviteit, focus, dominantie van het sympathische zenuwstelsel, de gas-pedaal (‘energie-piek’).
Rust-tijd = beweging naar binnen toe, rust, genezing, groei en herstel, het natuurlijk aanvullen van je energie-reserves, dominantie van het parasympathische zenuwstelsel, de rem-pedaal (‘energie-dal’).

Zoals eerder vermeld duurt zo’n cyclus gemiddeld 90 minuten, maar het kan tussen de 80 à 120 minuten duren, afhankelijk van persoon tot persoon. Met de rust-tijd ongeveer de laatste 20 minuten van de cyclus.

De signalen van je natuurlijke ritme

Aan het einde van dit natuurlijke ritme is het tijd om over te gaan naar het rust-gedeelte. Dit kan je herkennen aan verschillende signalen:

Verminderde concentratie en geheugenproblemen. Je maakt vergissingen, geraakt moeilijker uit je worden of hebt moeite met het herinnern van dingen.
Je emoties zijn minder stabiel. Misschien voel je plotseling geïrriteerdheid of een down gevoel zonder specifieke oorzaak.
Afname van energie en toenemende vermoeidheid. Geeuwen.
Onrust, het gevoel van moeten bewegen, of de behoefte aan frisse lucht of verandering nodig hebben.
Verhoogde honger of dorst en andere lichamelijke signalen zoals naar het toilet moeten gaan.

Je ultradiaan ritme en stress verminderen

Het ultradiaan ritme is relatief subtiel en is gemakkelijk te overschrijven door stress. Dit was in het verleden namelijk belangrijk: wanneer een dreiging werd gedetecteerd, konden we niet het risico om te vertragen en te rusten. Wat ook nu soms handig kan zijn. Als er iets dringend moet gebeuren, kunnen we deze cyclus indien nodig overschrijven.

Maar deze strategie wordt vaak de gewoonte. We gebruiken deze ‘override-modus’ vaak zonder dat we het doorhebben en gaan zo de signalen van ons lichaam steeds (meer en meer) overschrijven.

Denk maar aan:

doorduwen met wilskracht (nog harder je best doen zorgt voor de aanmaak van adrenaline)
pep-middelen zoals suiker en caffeïne
overademen of hyperventileren

Elke keer dat je lichaam en geest een signaal geven dat het tijd is om te ontspannen, ga je net meer je best doen, nog meer wilskracht uit de kast halen of grijpen naar middelen en doen wat nodig is om meer “energie” te verkrijgen. Door te blijven pushen, blijft je lichaam adrenaline aanmaken – maar die doet je zenuwachtig voelen, brengt je lichaam in een chronische stress-activatie en stelt je niet in staat te rusten. Het wordt een vicieuze cirkel.

Je wilt de signalen van deze cyclus beter leren herkennen zodat je weet wanneer het tijd is om te rusten. Tijdens de rust-fase wil je ook daadwerkelijk op de ‘rem’ gaat staan en rustgevende activiteiten integreren, zodat je jouw stress kan verminderen.

Het ultradiaan ritme en je energie.

Door te blijven doorgaan geef je je lichaam niet de kans om je energie-voorraad op een natuurlijke manier terug aan te vullen. Je voelt je moe, maar opgedraaid. Het negeren van deze signalen leidt op de lange termijn tot meer stress in je systeem, wat leidt tot vermoeidheid en uitputting.

Hoe uitgeputter je bent, hoe korter de activi-tijd en hoe langer je rust-tijd wordt. Waardoor je je soms permanent moe begint te voelen, want er is te weinig of geen energie meer voorradig.

Door te luisteren naar je lichaam en regelmatige pauzes in te lassen volgens je ultradiaan ritme, kun je je energie beter beheren en uitputting voorkomen. Wanneer je op een natuurlijke en gezonde manier mee leert gaan in deze cyclus, krijg je aan het einde van de rustperiode vanzelf weer nieuwe energie, focus en concentratievermogen.

Je ultradiaan ritme in relatie met anderen

Wat ook goed is om te weten is dat we ons (onbewust) ‘afstemmen’ of harmoniseren met de ritmes van de mensen met wie we ons leven nauw delen. Niet alleen dus bij mensen in je huiselijke omgeving, maar je pikt ook signalen op van mensen in je werkomgeving.

In harmonie zijn met iemand met een gezond patroon kan je helpen met je eigen balans, maar je kan ook meegesleept worden in de ongezonde ritmes van iemand anders.

Gewoon hier bewust van zijn, maakt al een groot verschil. Want bewustheid biedt keuze-ruimte. Je kan kiezen om niet mee te gaan in de ander zijn ritme en om wel je ultradiaan ritme te respecteren.

Tips om je ultradiaan ritme te ondersteunen

Verdeel je werk in blokken van ongeveer 90 minuten
Probeer je werk op te delen in blokken van ongeveer anderhalf uur, gevolgd door een korte pauze van 10-20 minuten. Tijdens deze pauzes kun je opstaan, wat drinken, een stukje wandelen, of gewoon even niets doen. De intentie is om daadwerkelijk je parasympathische zenuwstelsel te activeren en om te schakelen naar een rusttoestand.
Leer de signalen van je lichaam herkennen
Als je merkt dat je concentratie afneemt of je moe begint te voelen, dwing jezelf dan niet om door te gaan. Luister naar de signalen van je lichaam en neem een pauze, ook al lijkt dat op het moment niet productief. Uiteindelijk zul je merken dat je hierdoor juist efficiënter wordt.
Pas het aan op jouw unieke ritme
Niet iedereen heeft exact dezelfde cyclus. Experimenteer om te ontdekken wat voor jou het beste werkt. Misschien zijn jouw cycli iets korter of langer – luister goed naar je lichaam en stem je activiteiten daarop af.

Conclusie: Geef je lichaam de rust die het verdient

Het afstemmen op je ultradiaan ritme is een manier om je energie beter te beheren en een diepere verbinding met je lichaam te maken. Door te luisteren naar de signalen van vermoeidheid en regelmatige pauzes te nemen, ondersteun je je natuurlijke ritme en geef je je lichaam de rust die het nodig heeft. Dit zorgt ervoor dat je niet alleen energieker, maar ook productiever en gelukkiger door het leven gaat.

✨Ontdek vandaag nog de helende kracht van diepe rust. Klik hieronder op de link en download mijn gratis Inner Rest-opname (mp3).✨